Κανόνες κατασκευής σελίδας


  • (Σχ. 1) Ο «χρυσός κανόνας της σελιδοποίησης» εδώ απεικονίζεται από μια σύνθεση του Τσίτσελντ, με τις διαγώνιους και τον κύκλο, σε συνδυασμό με την κατασκευή του Ροσαρίβο που διαιρεί τη σελίδας σε ένατα. Αυτές οι δύο κατασκευές βασίζονται στην αναλογία σελίδας 2:3 και δίνουν ένα ύψος σώματος κειμένου, ίσο με το πλάτος της σελίδας όπως φαίνεται από τον κύκλο, και οδηγούν σε αναλογίες περιθωρίων 2:3:4:6 (εσωτερικό:πάνω μέρος:εξωτερικό:κάτω μέρος). Για άλλες αναλογίες σελίδων, η μέθοδος των ένατων του Ροζαρίβο είναι ισοδύναμη με τον κανόνα του Βαν ντε Γκραφ, όπως παρατήρησε ο Τσίτσελντ.

    Ροζαρίβο

    Ο Ραούλ Ροζαρίβο μελέτησε το σχεδιασμό των βιβλίων της Αναγεννησιακής εποχής με τη βοήθεια ενός διαβήτη και ενός χάρακα και κατέληξε στη «θεϊκή αναλογία» (αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1947) την οποία ο Γκούτενμπεργκ (Gutenberg), ο Πίτερ Σόφερ (Peter Schöffer), ο Νικόλαος Τζένσον (Nicolaus Jenson) και άλλοι είχαν εφαρμόσει στα έργα τους.

    Σύμφωνα με τον Ροζαρίβο, ο Γκούτενμπεργκ χρησιμοποίησε τον «χρυσό αριθμό» 2:3 ή «μυστικό αριθμό» όπως τον ονόμασε, για να δημιουργήσει τις αρμονικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων μερών ενός έργου, αναλύθηκε δε από ειδικούς στο Μουσείο Gutenberg και επανεκδόθηκε στο επίσημο περιοδικό του, το Jahrbuch (=Ετήσιο ημερολόγιο). Ο Ρος Βίσεντ (Ros Vicente), επισημαίνει ότι ο Ροζαρίβο «αποδεικνύει ότι ο Γκούτενμπεργκ είχε μια σχεδίαση διαφορετική από τη γνωστή του Ιταλού μαθηματικού Πατσιόλι, συνεργάτη του Λεονάρντο ντα Βίντσι (1447 - 19 Ιουνίου 1517), γνωστή ως "χρυσή αναλογία"».

    Ο Τσίτσελντ ερμηνεύει επίσης τον χρυσό αριθμό του Ροσαρίβο ως 2:3, λέγοντας:
    «Στο (Σχ. 1), το ύψος του σώματος του κειμένου, ισούται με το πλάτος της σελίδας, χρησιμοποιώντας μια αναλογία για τη σελίδα 2:3, –που είναι συνθήκη για αυτόν τον κανόνα–, παίρνουμε το ένα ένατο του πλάτους του χαρτιού για το εσωτερικό περιθώριο, τα δύο ένατα για το εξωτερικό περιθώριο ή εμπρόσθιο άκρο, το ένα ένατο του ύψους χαρτιού για την απόσταση από την κορυφή, και τα δύο ένατα, για το κάτω περιθώριο. Το σώμα του κειμένου και το μέγεθος χαρτιού έχουν ίσες αναλογίες. [...] Αυτό που αποκάλυψε ο Ραούλ Ροσαρίβο, λέει ο Τσίτσελντ, ως κανόνα για τους συγγραφείς των χειρόγραφων, αποδείχθηκε ότι ήταν και ο κανόνας του Γκούτενμπεργκ. Βρίσκει το μέγεθος και τη θέση του σώματος του κειμένου, διαιρώντας τη σελίδα σε διαγώνιο και ένατα».

    Η ερμηνεία του Τζον Μαν για το Γκουτενμπεργκ

    Ο ιστορικός Τζον Μαν προτείνει ότι τόσο οι σελίδες του βιβλίου «Βίβλος» του Γκούτεμπεργκ όσο και το σώμα του κειμένου τους, βασίστηκαν στην «χρυσή τομή*» (στο δεκαδικό 0,618 ή σε αναλογία 5:8). Αναφέρει τις διαστάσεις της μισής σελίδας της «Βίβλου» του Γκούτεμπεργκ ως 30,7 x 44,5 εκ., αναλογία 1:1,45, κοντά στην «τυπογραφική θεϊκή αναλογία» 2:3 (1,5) του Ροσαρίβο αλλά όχι στη «χρυσή αναλογία» του Γκούτενμπεργκ (1,618).


    * Χρυσή τομή
    Στα μαθηματικά και την τέχνη, δύο ποσότητες έχουν αναλογία χρυσής τομής αν ο λόγος του αθροίσματός τους προς τη μεγαλύτερη ποσότητα είναι ίσος με το λόγο της μεγαλύτερης ποσότητας προς τη μικρότερη.


    Άλλα άρθρα της κατηγορίας

    • Περί κανόνων

    • Περί προεκτύπωσης

    • Περί έκδοσης

    • Περί αυτοέκδοσης